Ths, bác sĩ Nguyễn Văn Thanh

PGĐ Bệnh viện Phổi Thanh Hóa

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 3 trên thế giới, chỉ sau tim mạch và ung thư – Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) - Đây là bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi. Bệnh không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mà còn khiến người bệnh suy sụp về tinh thần vì phải điều trị suốt đời.

Theo WHO, mỗi năm trên thế giới có hơn 300 triệu người được phát hiện mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Ở Việt Nam, theo những kết quả trong nghiên cứu dịch tễ học, tỷ lệ mắc COPD là 4,1% ở người trên 40 tuổi và có xu hướng tiếp tục tăng cao do tình trạng hút thuốc lá, thuốc lào và ô nhiễm môi trường gia tăng.

Những người mắc COPD thường có triệu chứng ho khạc đờm; ban đầu đờm ít và loãng, sau đờm nhiều, đặc hơn, đờm có thể đổi màu và có mủ. Thêm vào đó, người bệnh cũng thấy khó thở; giai đoạn nhẹ người bệnh thấy khó thở khi gắng sức, triệu chứng khó thở tăng dần theo thời gian và mức độ bệnh, về sau người bệnh khó thở liên tục khi làm các sinh hoạt cá nhân, thậm chí cả khi nghỉ ngơi. Những triệu chứngcủa COPD thường bị nhầm lẫn với một số bệnh như viêm họng mạn, viêm phổi... nên nhiều người bệnh chủ quan và không đi khámbệnh vì vậy không được phát hiện và điều trị kịp thờicó thể gây ra các biến chứng như suy hô hấp, suy tim, ung thư phổi,… thậm chí dẫn tới tử vong.

Hiện nay số bệnh nhân mắc căn bệnh này càng có xu hướng gia tăng, diễn biến nặng. Thế nhưng, việc phát hiện sớm còn hạn chế, có tới 25 - 50% bệnh nhân COPD không được chẩn đoán đúng trước khi nhập viện điều trị. Những yếu tố nguy cơ gây COPD có thể kể đến như hút thuốc lá, thuốc lào, hít phải khói thuốc lâu dài (hút thuốc thụ động, chiếm 80 - 90% nguyên nhân gây bệnh); ô nhiễm môi trường ngoài trời; ô nhiễm môi trường không khí trong nhà như hít phải khí đốt nhiên liệu, bụi nghề nghiệp, hóa chất hoặc nhiễm trùng đường hô hấp thường xuyên như bệnh viêm phổi, viêm phế quản...

COPD là bệnh lý không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng có thể phòng và điều trị được bằng nhiều phương pháp từ đó làm giảm các triệu chứng của bệnh, đẩy lùi, làm chậm sự phát triển bệnh, ngăn ngừa biến chứng. Tuy nhiên, do là bệnh phải điều trị kéo dài suốt đời nên việc điều trị gặp không ít khó khăn, nhất là đối với những người cao tuổi, còn đối với nhóm người trẻ, bệnh ở giai đoạn nhẹ do phải lao động kiếm sống nên không tái khám đặc biệt khi điều trị được một thời gian thấy bệnh giảm nên người bệnh tự ý bỏ điều trị. Việc không tuân thủ điều trị, không sử dụng thuốc đúng cách khiến bệnh sẽ diễn biến nặng nhanh hơn.

Những người có các yếu tố nguy cơ trên khi có triệu chứng ho khạc đờm, khó thở thì cần đi khám và khi đã được chẩn đoán mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính người bệnh không tự ý dùng thuốc mà cần phải tuân thủ điều trị của bác sĩ như:

-  Tránh tiếp xúc yếu tố nguy cơ: Bỏ hút thuốc, tránh tiếp xúc khói thuốc, bụi, hóa chất, môi trường độc hại…Đây là biện pháp điều trị thiết thực nhất đối với COPD.

-  Dùng thuốc đúng, phù hợp, đầy đủ; điều trị, kiểm soát tốt các bệnh đồng mắc.Tập vật lý trị liệu và phục hồi chức năng hô hấp giúp giải phóng sự tắc nghẽn phế quản bởi dịch tiết, mặt khác cũng là điều trị phục hồi chức năng phổi.

-  Tiêm vắc - xin phòng cúm hàng năm, phòng phế cầu cứ 3 đến 5 năm một lần để tránh nhiễm khuẩn.

-  Hiểu biết đầy đủ về COPD (hiểu về bệnh, nguy cơ gây bệnh, đợt cấp và các dấu hiệu cần thay đổi điều trị, tái khám hoặc nhập viện cấp cứu…).

Để phòng ngừa bệnh COPD, nam giới không hút thuốc lá, thuốc lào, còn trẻ em, phụ nữ tránh bị tác động trực tiếp hoặc gián tiếp với khói thuốc. Mọi người hạn chế đến mức thấp nhất việc tiếp xúc với khói thuốc, các hóa chất, khói bụi độc hại… Ngoài ra, mỗi người cần có lối sống lành mạnh và tạo cho mình thói quen tập thể dục đều đặn hằng ngày, nhất là hít thở không khí trong lành trước và sau khi ngủ dậy.