Trong ba năm gần đây (từ 2021- 2023) số ca nhiễm HIV mới trong nhóm MSM tăng mạnh trên tổng số các ca nhiễm HIV mới được phát hiện trên địa bàn tỉnh như năm 2021: 48 ca/185 ca; năm 2022: 60 ca/186 ca; năm 2023: 50 ca/153 ca.

          Công tác phòng chống HIV/AIDS tỉnh Thanh Hóa còn gặp rất nhiều khó khăn, nguồn lực đầu tư cho phòng, chống HIV/AIDS đang ngày một cắt giảm gây khó khăn cho việc triển khai thực hiện trong khi dịch HIV vẫn rất phức tạp và trẻ hóa. Chưa có mô hình, "sáng kiến mới" nhằm xóa bỏ các rào cản trong việc tiếp cận dịch vụ xét nghiệm (XN) HIV cho cộng đồng, đặc biệt là nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới đang còn "ẩn", cộng đồng đồng bào thiểu số, vùng sâu, vùng xa...

          Mô hình xét nghiệm HIV Online thông qua websiter: “tuxetnghiem.vn” được triển khai tại Thanh Hóa từ tháng 4/2022 với sự hỗ trợ từ Dự án Quỹ toàn cầu phòng chống HIV/AIDS. Mô hình đáp ứng được tính cấp thiết tại Thanh Hóa khi những năm gần đây các ca nhiễm HIV mới gia tăng nhanh trong nhóm MSM - quần thể nguy cơ cao lây nhiễm HIV nhưng khó tiếp cận và chưa sẵn sàng bộc lộ danh tính. Xét nghiệm HIV (sử dụng Test bằng dịch miệng - Test Oral Quick) là hình thức xét nghiệm HIV cho nhóm đối tượng nguy cơ cao thông qua hệ thống Online. Chỉ cần điện thoại thông minh hay chiếc máy tính có kết nối mạng Internet là người có nguy cơ lây nhiễm HIV có thể tự đăng ký, đánh giá nguy cơ và nhận test tự làm xét nghiệm bằng cách lấy dịch miệng của mình để làm xét nghiệm một cách chính xác, tiện lợi, an toàn, tính bảo mật cao và hoàn toàn miễn phí.

          Xét nghiệm HIV là cách duy nhất để biết một người đã nhiễm HIV hay chưa nhiễm, giúp người nhiễm sớm biết tình trạng nhiễm của bản thân, từ đó dự phòng lây nhiễm cho cộng đồng cũng như việc người nhiễm được tiếp cận dịch vụ điều trị ARV sớm, nâng cao hiệu quả điều trị, giảm nguy cơ lây truyền HIV…

  Đối tượng áp dụng xét nghiệm HIV Online là nhóm nghiện chích ma túy; nhóm MSM; nhóm phụ nữ bán dâm; nhóm vợ, chồng, bạn tình người nhiễm... Việc triển khai mô hình giúp cộng đồng dễ dàng tiếp cận với dịch vụ y tế, đồng thời cảm thấy an toàn, thoải mái hơn và chủ động hơn khi tự làm xét nghiệm HIV. Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thanh Hóa là đầu mối triển khai hoạt động này (Cơ sở 2 – Nam Bệnh viện Nhi, Thanh Hóa).

Có hai cách để người có nhu cầu nhận sinh phẩm tự xét nghiệm HIV.
          + Cách thứ nhất: sẽ không mất phí nếu người dân đến cơ sở tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thanh Hóa. Dự án Quỹ toàn cầu sẽ cung cấp kít tự xét nghiệm miễn phí cho khách hàng từ 16 tuổi trở lên và đang sinh sống tại Thanh Hóa, không áp dụng cho người đã nhiễm HIV. Quy trình cung cấp kit test đảm bảo tính bảo mật, nhanh chóng, thuận tiện.     

+ Cách thứ hai: Nếu người dân có nhu cầu đăng ký nhận qua bưu điện thì họ sẽ phải mất phí trả tiền cước vận chuyển bưu phẩm đó. Khách hàng khi có nhu cầu xét nghiệm HIV online sẽ đăng ký tài khoản nhận test xét nghiệm HIV miễn phí thông qua hệ thống trang web: http://tuxetnghiem.vn

Sau khi được cán bộ y tế quản lí trang web xác nhận thông tin tài khoản, khách hàng được cấp test miễn phí thông qua tài khoản đã đăng kí. Kits test sẽ được chuyển phát đến tận nhà thông qua dịch vụ giao hàng, kết quả sẽ có sau 1 đến 2 ngày. Sau đó khách hàng sẽ được cán bộ y tế và nhóm đồng đẳng viên hỏi thăm, tư vấn và hỗ trợ kết nối khách hàng với các dịch vụ HIV như xét nghiệm khẳng định, điều trị ARV hoặc PrEP tùy theo kết quả, khách hàng sẽ được tư vấn trực tiếp qua Facebook, zalo cá nhân, hotline...

Khi nhận test, khách hàng tự xét nghiệm tại nhà và thông báo kết quả qua web. Tuy không bắt buộc nhưng khách hàng được khuyến khích nên chia sẻ kết quả của họ để cán bộ y tế và nhân viên tiếp cận cộng đồng có thể hỗ trợ họ kết nối với dịch vụ sau xét nghiệm.

Quy trình cung cấp kit test đảm bảo tính bảo mật, nhanh chóng, thuận tiện.

         Ths. Nguyễn Thị Thanh Xuân – Khoa Truyền thông GDSK